Soạn bài bác Ôn tập văn học tập dân gian trang 100 SGK Ngữ văn 10. Câu 1. A. Hầu hết nét nổi bật trong nghệ thuật mô tả nhân vật nhân vật của sử thi là gì?
I - NỘI DUNG ÔN TẬP
1. Định nghĩa, đặc thù cơ bản của văn học dân gian
a. Định nghĩa văn học tập dân gian: Văn học dân gian là hầu hết tác vày nhân dân sáng chế trong quá trình học tập, sinh hoạt, mang ý nghĩa tập thể, tính truyền miệng, nhằm giao hàng các sinh hoạt niềm tin của tầng lớp bình dân trong làng hội.
Bạn đang xem: Ôn tập văn học dân gian việt nam
b. Đặc trưng của văn học tập dân gian, chứng minh:
- Tính truyền miệng: Là điểm sáng nói lên phương tiện sáng tác, ngữ điệu nói, khác hẳn với văn học viết (sử dụng ngữ điệu viết).
Các thắng lợi đã học tập như Sử thi Đăm Săn (dân tộc Ê-đê), truyện thơ Tiễn dặn tín đồ yêu (dân tộc Thái), truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thuỷ (dân tộc Kinh), thuộc với các bài ca dao, truyện cười, được chế tác và lưu truyền bằng miệng, về sau, các tác phẩm đã được ghi chép lại.
- Tính tập thể: Là đặc thù trên phương diện người sáng tác học dân gian, thường xuyên là tác phẩm của tương đối nhiều người, vì chưng trong quy trình truyền miệng, những người tham gia vẫn có quyền thêm, bớt và trí tuệ sáng tạo lại khiến cho tác phẩm gồm được phong thái tập thể, phán ánh rõ nét với những tác phẩm văn học tập viết (có phong cách cá nhân).
những tác phẩm văn học tập dân gian vẫn học đều mang tính chất tập thể, là thành phầm sáng tác của tập thể, không mang dấu tích phong bí quyết của cá thể nào.
- Tính thực hành: ship hàng trực tiếp cho những sinh hoạt trong cuộc sống của cộng đồng.
2. Hệ thống các thể nhiều loại văn học dân gian
a. Lập bảng hệ thông tổng hợp những thể loại theo mẫu
Truyện dân gian | Câu nói dân gian | Thơ dân gian | Sân khấu dân gian |
Thần thoại Truyền thuyết Cổ tích Ngụ ngôn Truyện cười | Tục ngữ Vè Câu đố | Sử thi Truyện thơ Ca dao | Chèo Tuồng đồ, những trò diễn (Có tích trò) |
b. Khối hệ thống đặc trưng của một trong những thể nhiều loại chính
TT | Thể loại | Ví du | Đặc trưng |
1 | Sử thi anh hùng | Đăm Săn | Kể về những nhân vật nhân vật thời hình thành những dân tộc với thể hiện thái độ tôn vinh, có đặc thù thần linh, kỳ ảo. |
2 | Truyền thuyết | An Dương Vương | Kể về những nhân vật kế hoạch sử, có tương quan đến thần linh |
3 | Cổ tích | Tấm Cám | Kể về cuộc đương đầu giữa cái thiện và loại ác, nhằm mục đích bênh vực dòng thiện, có các yếu tố kỳ ảo tham gia hỗ trợ. |
4 | Truyện cười | Tam đại nhỏ gà | Kể về phần lớn điều nghịch lý, mất từ nhiên, nhằm mục đích giải trí hoặc phê phán. |
5 | Ca dao | Các bài ca dao đã học | Thể hiện tại tình cảm, vai trung phong tư, nguyện vọng của lứa tuổi bình dân. |
6 | Truyện thơ | Tiễn dặn người yêu | Kể lại những mẩu chuyện tình cảm, cũng có thể có đấu tranh chống cái ác như dưới vẻ ngoài bài thơ dài. |
3. Lập bảng tổng hợp, so sánh những thể nhiều loại theo mẫu mã (SGK):
Câu 4.
a. Ca dao than thân hay là lời của ai? bởi sao? Thận phận của rất nhiều con bạn ấy hiện nay lên như vậy nào, bởi những so sánh, ẩn dụ gì?
b. Nêu gần như biện pháp thẩm mỹ thường sử dụng trong ca dao.
Trả lời:
a. Ca dao than thân thường xuyên là lời của ai? vị sao? Thân phận của những người ấy hiện lên như vậy nào? bằng những đối chiếu ẩn dụ gì?
- Ca dao than thân là lời của rất nhiều người bình dân, vì những người dân phụ nữ dân gian trong buôn bản hội phong kiến yêu cầu chịu những điều bất hạnh, họ nên chịu nhiều tầng áp bức.
Thân phận người phụ nữ bình dân hiện lên trong bài ca dao than thân như thể những số phận không thể tự chủ, không ra quyết định được vận mệnh của mình. Họ hay ví bản thân như “tấm lụa đào” giữa chợ, như “hạt mưa sa” thân trời, như “giếng thân đàng” đo đắn vận may đen thui sẽ lâm vào tay ai.
- Ca dao yêu thương thương, tình nghĩa đề cập mang đến niềm yêu mến nỗi nhớ, cảm xúc mặn mà, thuỷ chung son sắt.
Ca dao thường nhắc tới “cái khăn” để biểu hiện tình yêu vì chưng đó là hầu như hình hình ảnh gần gũi, được chọn để biểu tượng cho tình cảm, mang đến khát vọng, tình thương của dân chúng lao động.
Ca dao cũng hay được sử dụng các hình tượng “cây đa”, “bến nước”, “con thuyền”, “gừng cay”, “muối mặn” nhằm nói lên tình nghĩa của bản thân mình vì phần đông sự thứ ấy có những nét tương đồng, gần gũi với cảm xúc của con tín đồ nông buôn bản Việt Nam.
- so sánh tiếng mỉm cười tự trào cùng tiếng cười cợt phê phán làng mạc hội vào ca dao hài hước: Đây phần nhiều là các tiếng cười hóm hỉnh, thông minh, hài hước. Điều này cho thấy tâm hồn người dân gian luôn sáng sủa trước cuộc sống còn những nỗi lo toan, vất vả.
b. Những biện pháp nghệ thuật hay sử dụng trong ca dao
Biện pháp nghệ thuật | Ý nghĩa | Ví dụ |
So sánh | Là cách so sánh sự đồ này với việc vật khác trên các đại lý những nét như thể nhau. | Thân em như tấm lụa đào... Thân em như củ ấu gai... Thân em như giêng thân đàng... Muối mặn... Gừng cay... (như đôi ta tình nặng nề nghĩa dày) |
Ẩn dụ | Là phương pháp lấy tên của sự việc vật này để nói sự đồ vật khác (vắng mặt) trên cửa hàng những nét như thể nhau. | Mặt trăng sánh với mặt trời... Khăn thương lưu giữ ai |
Hoán dụ | Là cách lấy tên của sự vật này để nói sự thứ khác trên các đại lý những quan hệ gần nhau (toàn thể - bộ phận,...). | Mắt thương ghi nhớ ai. |
Nói quá | Tức phóng đại, bao gồm ít nói nhiều, có nhỏ dại nói to hay ngược lại. | Ước gì sông rộng một gang... Lỗ mũi mười tám gánh lông. |
Nói ngược | Cách nói tạo cho những gì trái trái lại nằm trong vẻ ngoài thuận chiều. | Làm trai mang đến đáng bắt buộc trai - Khom sườn lưng uốn gối gánh nhì hạt vừng. |
Tương phản | Cách nói chế tạo ra thành nhị vế ngược nhau. | Chồng người đi ngược về xuôi Chồng em ngồi nhà bếp sờ đuôi bé mèo. |
II - BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 1 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
a. Những nét nổi bật trong nghệ thuật miêu tả nhân vật hero của sử thi là gì?
b. Nhờ vào những thủ thuật đặc trưng đó, vẻ đẹp nhất của người nhân vật sử thi đã làm được lý tưởng hóa như vậy nào?
Trả lời:
a. Những nét rất nổi bật trong nghệ thuật diễn đạt nhân vật nhân vật của sử thi:
- miêu tả bằng hồ hết hình ảnh so sánh:
“Thế là Đăm săn thịt lại múa. Quý ông múa bên trên cao, gió như bão. Nam nhi múa dưới thấp, gió như lốc... (đoạn giữa).
bắp chuối chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi nam nhi to bởi ống bễ, sức con trai ngang với sức voi đực, tương đối thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy (Đoạn cuối).
- sử dụng hình ảnh phóng đại:
“Khi đấng mày râu nhảy múa chạy nước kiệu, trái núi tía lần rạn nứt, tía đồi tranh bật rễ cất cánh tung (đoạn giữa).
“Bà nhỏ xem, Đăm Săn uống lần chần say, ăn không biết no, nói chuyện không biết chán (đoạn cuối).
- thủ thuật trùng điệp: nằm tại nội dung của các câu văn với ở cả phương pháp thể hiện. Những hành động, cũng tương tự đặc điểm của Đăm Săn phần đa được luyến láy các lần nhằm tạo cho sự kì vĩ, mập lao: "Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây", "Bắp chân đấng mày râu to bằng cây xà ngang... Đăm Săn vốn ngang tàng từ trong bụng mẹ",...
- áp dụng yếu tố kỳ ảo: trong khúc trích, cũng chính vì Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây còn tồn tại vai trò rất đặc biệt của ông Trời. Đó là nhân đồ gia dụng thần linh theo ý niệm của fan Ê-đê thời xưa, cũng chính là yếu tố kỳ ảo vào truyện dân gian nói chung.
b. Tính năng của bài toán sử dụng những biện pháp nghệ thuật và thẩm mỹ trên: đóng góp thêm phần tạo nên dư âm hùng tráng, vẻ đẹp bùng cháy trong nghệ thuật mô tả chân dung nhân vật dụng anh hùng, vẻ rất đẹp của người nhân vật sử thi được hài lòng hóa.
Câu 2 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Căn cứ vào bi kịch Mị Châu - Trọng Thủy hãy lập bảng với ghi nội dung trả lời theo mẫu mã dưới đây.
Trả lời:
Câu 3 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Phân tích truyện cổ tích Tấm Cám để triển khai rõ đặc sắc nghê thuật của truyện là sự việc chuyển phát triển thành hình tượng nhân vật Tấm (SGK)
Trả lời:
Một trong những đặc sắc về nghệ thuật của truyện Tấm Cám, là việc chuyển hóa liên tục của nhân trang bị Tấm, từ vị trí yếu đuối, thụ động, mang đến chỗ cương quyết giành lại sự sống và niềm hạnh phúc cho mình. Điều đó có thể thấy rõ qua hai quy trình tiến độ trong cuộc đời của nhân vật:
- quá trình đầu: Tấm chỉ nên một cô gái yếu đuối, thụ động (từ đầu đến "Tấm chết hóa thành nhỏ chim xoàn anh"). Trong đoạn này, nhân thứ Tấm nhà yếu xuất hiện thêm là nhỏ người nhỏ tuổi bé, yếu đuối đuối, bị áp bức... Chỉ biết khóc lúc bị áp bức. Để nhân đồ vật vượt qua được ngang trái, phần lớn phải nhờ đến sự cung ứng từ phía bên ngoài (Bụt).
- tự chỗ trở thành chim quà anh đến khi kết thúc truyện, nhân vật tất cả sự chuyển hóa thành chủ động, nhất quyết đấu không nhường nhịn lại sự sống và niềm hạnh phúc cho mình: trong khúc này, Tấm trở buộc phải chủ động, kiên quyết, mạnh khỏe hơn. Bộc lộ của đa số phẩm chất đó qua tiếng chim xoàn Anh (Giặt áo ông xã tao - Thì giặt mang đến sạch...), qua tiếng khung cửi (Kẽo cà ẽo ẹt - đem tranh ck chị - Chị khoét đôi mắt ra); qua cả câu hỏi hóa thân qua những kiếp khác; kiếp làm bé chim, kiếp làm cho cây xoan, cây thị... Và sau cuối trở về kiếp nhỏ người.
rất có thể nói, sở dĩ tất cả sự phát triển về tính cách như vậy nguyên nhân là ban đầu, Tấm không ý thức được thân phận của mình, những mâu thuẫn thì chưa tới mức stress và quyết liệt. Rộng nữa, Tấm lại có sự giúp sức của nhân vật thần kỳ đề nghị còn thụ động. Ở quy trình tiến độ sau, mâu thuẫn bước đầu quyết liệt đẩy Tấm vào thế bắt buộc đấu tranh nhằm giành lại cuộc sống và niềm hạnh phúc của mình. Sự phát triển tính biện pháp của nhân trang bị Tấm cũng cho thấy sức sống bất tử của con người trước việc vùi dập của các thế lực thù địch. Nó là sự thắng lợi của điều thiện trước điều ác trong cuộc sống.
Câu 4 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Lập bảng ghi nội dung những truyện cười cợt đã học tập theo mẫu (SGK, tr. 102)
Trả lời:
Truyện | Đôi tượng cười | Nội dung cười | Tình huống cười | Cao trào |
Tam đại bé gà | Thầy trang bị dốt | Thói thể diện hão, đã dốt lại hay đậy dốt | Thầy bị học tập trò hỏi dồn, tuyệt nhất là fan nhà hóa học vấn | Thầy bịa ra "Dủ dỉ là chị con công, bé công là ông nhỏ gà" để kháng chế |
Nhưng nó phải bằng hai mày | Quan tham | Thói tham ô, ăn hối hận lộ | Hai fan cùng ăn năn lộ, quan lại xử kiện dựa trên số chi phí nhận ân hận lộ | Cử chỉ của nả và ông Lý, ngầm liên quan với lời ông Lý: "Tao biết mày phải, tuy nhiên nó còn phải bởi hai mày". |
Câu 5 (trang 101 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Điền tiếp vào sau những từ "Thân em như... " và "Chiều chiều... "để thành những bài bác ca dao trọn vẹn:
Trả lời:
a. Điền tiếp
- Thân em như tấm lụa điều
Đã đông kẻ ưa thích lại các kẻ ưa
- Thân em như miếng cau khô
Người khôn tham mỏng, fan thô tham dày
- Thân em như tấm lụa đào
Dám đâu xé lẻ vuông nào cho ai
- Chiều chiều ra đứng bờ sông
Muốn về với người mẹ mà không tồn tại đò
- Chiều chiều chim giá buốt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ bà bầu chín chiều ruột đau
- Chiều chiều ra đứng lầu tây
Thấy cô gánh nước tưới cây ngô đồng...
=> mở đầu các bài xích ca dao theo motip vậy nên có tính năng tạo ra kiến thức để tín đồ nghe dễ tiếp nhận.
b. Thống kê các hình hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong những bài ca dao đang học;
Các hình ảnh so sánh | Các hình hình ảnh ẩn du |
- Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai - Thân em như củ ấu gai Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen - bản thân ơi mình nhớ ta chăng Ta như sao Vượt hóng trăng giữa trời - Muối tía năm muối đang còn mặn Gừng chín tháng gừng hãy còn cay Đôi ta tình nặng nghĩa dày Có xa nhau đi chăng nữa, ba vạn sáu ngàn ngày bắt đầu xa. | - khía cạnh trăng sánh với phương diện trời Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng... - Khăn thương lưu giữ ai Khăn rơi xuống đất... Đèn thương ghi nhớ ai Mà đèn không tắt...
|
- giải thích lý do: quần chúng. # lao cồn lấy những hình ảnh so sánh ẩn dụ này trong thực tế lao hễ sản xuất hằng ngày. Những người đi mau chóng về khuya thường bắt gặp sao Mai, sao Hôm, sao Vượt siêu gần gũi, những người nông dân thấy "gừng cay, muối hạt mặn" cái khăn, chiếc đèn... Là phần nhiều vật khôn xiết quen thuộc...
kết quả nghệ thuật của những hình hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong ca dao. Làm cho tình cảm của người dân gian được biểu đạt một cách kín đáo, sâu sắc, tinh tế và đậm chất tính dân tộc.
c. Kiếm tìm thêm một vài câu ca dao nói đến chiếc khăn, cái áo, nỗi nhớ của không ít đôi lứa vẫn yêu, hình tượng cây đa, bến nước, bé thuyền, gừng cay, muối mặn...
học viên tự sưu tầm.
Câu 6 (trang 102 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tìm một vài bài bác thơ của những nhà thơ trung đại và tân tiến có sử dụng chất liêu văn học tập dân gian để chứng minh vai trò của văn hoc dân gian so với văn học viết.
Trả lời:
a. Vào văn học tập trung đại
- Thơ hồ nước Xuân Hương:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm cùng với nước non
Rắn nát dù rằng tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ lại tấm lòng son
(Bánh trôi nước)
+ "Thân em": cách mở màn giống cùng với motip bước đầu bằng "thân em" của ca dao.
+ "Bảy nổi ba chìm": áp dụng lời ăn uống tiếng nói của dân gian (thành ngữ)
- Thơ Nguyễn Khuyến:
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác cho chơi đây, ta với ta
(Bạn cho chơi nhà)
+ mang từ "Miếng trầu làm đầu câu chuyện" - tục lệ tiếp khách bao gồm trầu không trong dân gian.
b. Vào văn học hiện nay đại
- bài thơ Bài ca xuân 68 của Tố Hữu tất cả đoạn:
Hoan hô Anh giải hòa quân
Kính kính chào Anh, con người đẹp nhất!
Lịch sử hôn Anh, chàng trai chân đất
Sống hiên ngang, quật cường trên đời
Như Thạch sinh của cầm kỷ nhị mươi
Đoạn thơ tất cả sử dụng chất liệu trong cổ tích Thạch Sanh:
Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước tan vỡ bờ
Nước việt nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy, sáng lòa...
- Khổ thơ trên có thực hiện 2 hình hình ảnh trong ca dao: hình ảnh "lửa test vàng" với "bông sen không lấm trong bùn":
Vàng thì thử lửa thử than
Chuông kêu test tiếng, bạn ngoan thử lời
Hình tượng "Lửa thử vàng" dẫn tới sự việc dùng trường đoản cú "sáng lòa" vào câu: "Nước nước ta từ máu lửa - Rũ bùn đứng dậy sáng lòa"
- Và bài bác ca dao:
Trong váy đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn nhưng chẳng hôi tanh mùi bùn
bởi vì ý tứ của bài bác ca dao này nhưng Nguyễn Đình Thi đã áp dụng từ "bùn" trong "Rũ bùn đứng dậy...
Xem thêm: Giải Sách Bài Tập Bản Đồ Địa Lý Lớp 9 Hay Nhất, Giải Bài Tập Tập Bản Đồ Địa Lí 9
Các bên thơ, đơn vị văn lớn thường đem trong ca dao, truyện đề cập dân gian mọi yếu tố nội dung và nghệ thuật tạo nên sự tác phẩm của mình.