Nói đến văn hóa Tây Nguyên, tín đồ ta suy nghĩ ngay mang đến nhà rông, liên hoan tiệc tùng cồng chiêng, sử thi... Đó là số đông di sản văn hóa truyền thống cuội nguồn vô cùng đặc sắc và quý báu mà phụ vương ông các dân tộc Tây Nguyên giữ lại cho nhỏ cháu từ bây giờ và mai sau.
Bạn đang xem: Văn hóa tây nguyên và sức hấp dẫn của những lễ hội dân gian
Để thực hiện xuất sắc Nghị quyết trung ương V khóa VIII về tạo ra và trở nên tân tiến nền văn hóa vn tiên tiến, đậm đà phiên bản sắc dân tộc, hiện giờ hầu hết các làng đồng bào Xơ Đăng, Gia Rai, Giẻ Triêng... Phần lớn đã phục dựng nhà rông mang lại làng. Đây là vấn đề rất phấn khởi, mặc dù nhiên, có một số trong những nhà rông được hiện đại hóa, xây bằng xi-măng cốt sắt, mái lợp tôn, không đúng với nguyên thủy công ty rông truyền thống cuội nguồn xưa. Do vậy, sát bên sự vui mừng, phấn khởi, rất nhiều người vẫn có xúc cảm tiếc nuối với man mác buồn.
Nói về văn hóa truyền thống cồng chiêng, vụ việc bảo tồn với phát huy các loại âm nhạc truyền thống này gặp gỡ phải một số trong những khó khăn như không gian dần thu hẹp, nhạc gắng ngày càng thảng hoặc hoi, ý thức bảo đảm và đẩy mạnh của xã hội chưa cao, và nhất là tình trạng khan hãn hữu lớp người kế thừa, trong đó có sự việc đang vắng dần số đông nghệ nhân chỉnh chiêng giỏi! Được biết, hiện giờ ở một trong những làng đã cùng đang tự phát mở một số trong những lớp truyền dạy cồng chiêng cho trẻ tuổi do những nghệ nhân cao tuổi phụ trách, chỉ với mục tiêu để tham gia các chương trình văn nghệ quần chúng mà thôi. Việc làm này có vẻ mang ý nghĩa nhất thời, chưa tồn tại tính bền vững lâu dài. Rộng nữa, những “nghệ nhân nhí” ấy chỉ nằm trong được một vài bài đa số để biểu diễn chứ chưa tồn tại ý thức đi sâu vào nghệ thuật và ý nghĩa sâu sắc giá trị lịch sử hào hùng - văn hóa của cồng chiêng.
| Chiêng tha- nhạc cụ khác biệt của dân tộc Brâu. Ảnh: Hoàng Hà |
Ngày xưa, con trai trai Tây Nguyên nào cũng đánh cồng chiêng cực kỳ thông thạo, thường trình diễn vào các sinh hoạt liên hoan lớn trong cộng đồng. Hằng năm, dân làng mạc tổ chức khá nhiều lễ hội, như ăn uống mừng lúa mới, sửa bến nước, khánh thành đơn vị rông, mừng chiến thắng (thường thấy trong số sử thi)... Đây đó là nơi, là cơ hội để văn hóa truyền thống cồng chiêng thăng hoa.
Từ những liên hoan tiệc tùng đó đa số hình thái âm nhạc dân gian không giống cũng mở ra qua những bài xích hát đối đáp giao duyên giữa những chàng trai cô gái, là nơi ra đời những câu ca dao, câu đố, đầy đủ thành ngữ, tục ngữ... Những tiếng nói vần điệu ấy tới thời điểm này cũng đã khôn cùng ít được lưu truyền, vì vậy những câu tục ngữ, thành ngữ, đều câu nói vần điệu... đang dần dần hao khuyết trong truyền khẩu với trong trí nhớ hầu như người. Gồm chăng chỉ có thể phát hiện trong các tủ đồ hát nói sử thi.
Lại nói tới sử thi Tây Nguyên, trước đó người ta vẫn tưởng chỉ vùng nam giới Tây Nguyên (Đăk Nông, Đăk Lăk) mới có, như Dăm San, Xinh Nhã... Nổi tiếng. Cũng do những cỗ sử thi ấy như ý được phát hiện tại và phổ biến đầu tiên. Cầm nhưng từ thời điểm năm 2000, những nhà khảo cứu vớt đã tưởng ngàng khi phát chỉ ra ở thức giấc Kon Tum vị trí cực Bắc Tây Nguyên mới chính là “cái nôi sử thi” với một cân nặng đồ sộ xung quanh sức tưởng tượng. đơn vị sở hữu văn hóa truyền thống sử thi ấy là dân tộc Ba Na cùng Xơ Đăng.
Sử thi là di sản văn hóa phi trang bị thể sẽ truyền lại từ hết sức xa xưa. Chính vì nó mãi mãi với thời gian vĩnh viễn như vậy bởi tiềm ẩn giá trị nhân văn rất cao, mang tính chất giáo dục cộng đồng, răn dạy đạo lý có tác dụng người, luôn hướng con tín đồ biết thương yêu cái tốt, thù ghét cái xấu... Một sử thi hay không chỉ ở câu chữ cốt truyện, nhưng mà qua bí quyết hát kể của nghệ nhân. Phần đa nghệ nhân kiệt hoa còn tài tình, khéo léo sử dụng những câu tục ngữ, thành ngữ, ca dao, lời nói vần điệu và khẩu ca ví von để câu chuyện thêm phần hấp dẫn, khiến cho người nghe ham mê thú, say mê, từ đó sử thi biến món nạp năng lượng tinh thần không thể không có trong cuộc sống của họ. Bạn dạng thân tôi thuở nhỏ tuổi cũng đã say mê nghe hát nói sử thi. Hiện nay, người làm gỗ hát nói được sử thi và nhớ, thuộc được nhiều bộ sử thi không còn nhiều, phần lớn tuổi tác của họ không thể trẻ nữa. Rồi đây gồm còn ai là người thường xuyên kế thừa?
Vậy, chiến thuật nào để bảo đảm và phát huy văn hóa truyền thống dân tộc Tây Nguyên, trong số ấy có sử thi? Làm gắng nào để sử thi quay lại với sinh hoạt của những buôn làng, quay trở lại vị trí cội của nó vào đời sống cùng đồng? vụ việc này đã được nhắc đi nói lại rất nhiều rồi, thoạt nghe tưởng dễ dẫu vậy chẳng dễ chút nào.
Qua đây, chúng tôi xin chuyển ra một trong những ý con kiến của mình:
Thứ nhất, phải tu sửa lại công ty rông đúng như truyền thống cuội nguồn của mỗi dân tộc bản địa để bà bé thấy trường đoản cú hào, có nơi họp hành, đàm đạo các công việc chung của làng, cũng là chỗ sinh hoạt của những lễ hội, các hoạt động văn hóa cộng đồng.
Thứ hai, do các bộ cồng chiêng quý ngày càng trở bắt buộc khan thảng hoặc và chi tiêu đắt đỏ, bà nhỏ khó có điều kiện mua sắm. đề nghị chăng khuyến khích lập xưởng tạo ra cồng chiêng trên Tây Nguyên để sở hữu sự thăng bằng giữa cung cùng cầu.
Thứ ba, tiếp tục bảo trì và phát huy các liên hoan tiệc tùng vui tươi, lành mạnh, giàu tính nhân văn, như lễ hội mừng năm mới, mừng lúa mới, sửa bến nước, mừng bên rông mới, đua thuyền độc mộc... Phần đa đặn hơn nữa để bảo lưu truyền thống lịch sử văn hóa.
Thứ tư, những ngành tính năng quan tâm bài toán mở những lớp truyền dạy dỗ về chế tạo nhạc nạm truyền thống, dạy hát đề cập sử thi cùng dạy tấn công cồng chiêng cho lớp thanh thiếu niên tín đồ DTTS. Vấn đề truyền dạy đề nghị theo hướng lâu hơn và bền vững. Sau khoản thời gian đào tạo nên xong cần phải có cơ chế, bao gồm sách bảo đảm an toàn cho họ tất cả thu nhập thường xuyên hoặc câu hỏi làm nằm trong ngành văn hóa.
Ngoài ra, cũng cần phải phát động phong trào toàn dân cùng tham gia sưu tầm, gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Tạo lập bộ chữ viết cho hầu hết DTTS chưa xuất hiện chữ viết. Đối với dân tộc bản địa đã tất cả chữ viết cần chỉnh lý, hoàn thiện lại mang đến nhất thống. Những hình thái văn hóa, văn học dân gian là đa số sáng tác truyền khẩu trường đoản cú nhân dân và được lưu truyền lại vào dân gian, nếu không tồn tại văn tự để ghi chép lại e rằng sự thất thoát với mai một là vấn đề khó kiêng khỏi.
Sự kiện & bình luận Văn học trăm miền tứ liệu Diễn bọn lý luận và phê bình Văn hoá thẩm mỹ VN-Stories & Poems Multimedia độc giả với văn nghệGiá trị rực rỡ của văn hóa truyền thống Tây Nguyên
Cồng chiêng được sử dụng trong vô số nghi lễ, tín ngưỡng quan liêu trọng, được coi là ngôn ngữ giao tiếp hàng đầu của con fan với thần thánh và nhân loại siêu nhiên. Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ là có sức thu hút đặc biệt sinh hoạt sự nhiều dạng, khác biệt của kỹ thuật diễn tấu nhưng còn hình tượng cho cuộc sống của cộng đồng các dân tộc bản địa, bắt nguồn từ sự tổng hòa những giá trị văn hóa nhiều mẫu mã như: giá bán trị biểu hiện đặc trưng và bản sắc văn hóa truyền thống vùng; giá trị biểu hiện đặc trưng văn hóa tộc người hoặc team tộc người; cực hiếm phản ánh đa chiều; cực hiếm nghệ thuật; giá bán trị thực hiện đa dạng; quý hiếm vật chất; giá bán trị biểu lộ sự phong lưu và quyền uy; quý giá tinh thần; giá bán trị cố kết xã hội và cực hiếm lịch sử.
Văn hóa Tây Nguyên vô cùng phong phú, đa dạng, lắp kết ngặt nghèo với phiên bản làng và đặc trưng luật tục, lễ hội rực rỡ trong không gian rừng đại ngàn mênh mông. Các liên hoan tiệc tùng truyền thống nghỉ ngơi Tây Nguyên thể hiện những quan niệm về nhỏ người, trở thành những hội vui với việc tham gia của cục bộ cộng đồng, thậm chí cả những dòng tộc không giống hoặc những buôn lân cận như lễ thờ bến nước, lễ ăn uống cơm mới, lễ cưới cho tất cả những người trẻ, lễ mừng thọ tín đồ già, lễ vứt mả… từng hội lễ là một toàn diện và tổng thể nguyên hợp, tiêu biểu cho đời sống văn hóa truyền thống cổ truyền các dân tộc thiểu số Tây Nguyên, mang đến nền đương đại nương rẫy.
Thực trạng xứng đáng suy ngẫm
Tuy nhiên hiện nay nay, văn hóa Tây Nguyên đang càng ngày càng mai một. Rừng bị tàn phá, người dân tộc bản địa phải bỏ rừng, trong lúc rừng vốn được xem là cội nguồn của đời sống vai trung phong linh, là phần sâu sát của con bạn và cộng đồng cá dân tộc bản địa Tây Nguyên. đơn vị văn Nguyên Ngọc đã từng có lần khẳng định: “mất rừng là mất văn hóa Tây Nguyên”. Vì mất rừng thì xã hội nơi đây đang mất đi nền tảng vững chắc và thiêng liêng gắn với quốc thể, cộng đồng của chủ yếu họ. Đó là khu vực nuôi dưỡng nhỏ người, nơi các thế hệ đồng bào Tây Nguyên giữ hộ gắm trung ương hồn, tầm thường sống ấm no từ bao đời nay.
Bên cạnh đó, qui tế bào của làng phiên bản ở Tây Nguyên không còn như xưa, tuyệt nhất là gần như khu định cư mới cho những công trình thủy điện. Không thể những buôn xã trong một không gian truyền thống, hồ hết nhà rông, đơn vị dài, bên sàn đã không còn đi. Hoàn cảnh này thiệt sự rất đáng báo động. Đời sống nhân dân các dân tộc Tây Nguyên hiện đang có khá nhiều khó khăn đề nghị đồng bào chưa có điều kiện để ý đến việc duy trì gìn, vạc huy văn hóa truyền thống truyền thống. Thậm chí, ở một trong những địa phương, fan dân phải chào bán cả tài sản văn hóa truyền thống vật thể như cồng chiêng, ché, công ty cổ… để đưa tiền làm vốn sản xuất, đời sống.
Khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tây Nguyên chỉ bao gồm khoản một triệu người với 12 dân tộc. Đến nay, số dân đã tăng lên đến mức khoảng năm triệu người, đa phần do sự gia tăng cơ học. Vấn đề di dân, thiên cư ồ ạt kéo dài từ những năm bởi thế đã làm cho cho tỷ lệ người dân tộc bạn dạng địa Tây Nguyên vắt đổi, hiện chỉ với 23-27% số dân của Tây Nguyên. Bài toán tăng cấp tốc về dân sinh đã ảnh hưởng đến văn hóa Tây Nguyên, thay đổi một thách thức lớn so với việc bảo tồn và phân phát huy các giá trị văn hóa cũng giống như đặt ra nhiều vấn đề trong cải tiến và phát triển kinh tế-xã hội. Chính sự gia tăng cao về dân số đã tạo ra những biến hóa về văn hóa truyền thống Tây Nguyên, bạn dạng sắc văn hóa bạn dạng địa bị phá vỡ, lai tạp. Các đồng bào dân tộc bản địa hiện không còn sống tập trung trong số những ngôi đơn vị rông, nhà dài như lúc trước nữa. Văn hóa nhà rông, nhà nhiều năm đang ngày dần mai một. Gần như mái nhà dài của fan Ê Đê, đơn vị rông của fan Bana, Xê Đăng và người Kơ Tu với đều nét kiến trúc riêng dần dần dần biến mất ở các buôn thôn Tây Nguyên. Giờ đồng hồ đây, nhà truyền thống lâu đời được xây dựng bằng bê tông, khiến cho không gian sinh sống văn hóa xã hội các dân tộc Tây Nguyên dần dần bị thu hẹp. Phương diện khác, nạn khai thác, phá rừng bừa bãi, diễn ra tràn lan với tốc độ chóng mặt làm không ít diện tích rừng bị mất đi, phần lớn cánh rừng đại nghìn bị xóa bỏ. Hiện trạng trên vẫn để lại phần lớn hệ lụy rất lớn về chuyển đổi khí hậu, văn hóa truyền thống - làng mạc hội.
Hiện tại, một số liên hoan của văn hóa Tây Nguyên như tiệc tùng, lễ hội đâm trâu, tiệc tùng năm mới, tiệc tùng cồng chiêng… chỉ với xuất hiện trong các festival, hay các vận động văn hóa do Nhà nước tổ chức. Ngoại trừ ra, một phần tử không bé dại thanh niên sống Tây Nguyên bây chừ ít lưu ý đến văn hóa truyền thống; cồng chiêng vẫn phần làm sao bị thương mại hóa, bị đưa đi bán ở các tỉnh miền xuôi; dẫn đến yếu tố hoàn cảnh không gian văn hóa truyền thống cồng chiêng vẫn thu thuôn dần, nghệ nhân phân phối cồng chiêng, người tiêu dùng cồng chiêng ngày dần ít. Văn hóa truyền thống trang phục của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên cũng không nhiều được sử dụng, hay chỉ rất có thể thấy làm việc những đợt nghỉ lễ hội…
Giải pháp vạc triển bền chắc văn hóa Tây Nguyên
Là địa phận chiến lược quan trọng trọng yếu về tởm tế, chính trị, an ninh, quốc phòng và môi trường sinh thái của khu đất nước, sự ổn định và phân phát triển bền vững của Tây Nguyên nhập vai trò quan trọng trong sự phát triển chung của cả nước. Do vậy, nhằm phát triển bền bỉ văn hóa Tây Nguyên phải tập trung tiến hành một số phương án sau:
Một là, đơn vị nước rất cần phải có chế độ về việc lập cập phục hồi rừng; xử trí nghiêm những hành vi hủy hoại rừng. Đây là cơ sở đặc biệt cho vấn đề ứng phó với thay đổi khí hậu cũng tương tự góp phần ổn định xã hội, giữ gìn các giá trị văn hóa đặc sắc của đất và tín đồ Tây Nguyên.
Hai là, cần phải có chính sách đặc điểm để gắn giáo dục và đào tạo với văn hóa Tây Nguyên, cải thiện ý thức bảo tồn và vạc huy các giá trị văn hóa truyền thống lịch sử cho thay hệ trẻ em Tây Nguyên – những người chủ tương lai của vùng đất đỏ ba-zan. Đưa vào chương trình giáo dục và đào tạo phổ thông những vấn đề về văn hóa truyền thống dân tộc; giải pháp về giáo dục đào tạo được coi là tiên phong và là yếu tố then chốt, đưa ra quyết định đến sự vạc triển bền vững của Tây Nguyên.
Ba là, xử lý chính xác mối quan hệ giữa sự cải cách và phát triển của tôn giáo và việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của những tộc fan ở Tây Nguyên vị tôn giáo và chổ chính giữa linh là 1 nét quánh trưng, ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa Tây Nguyên. Hiện nay nay, sự cách tân và phát triển ồ ạt của tôn giáo, tín ngưỡng như là một tín hiệu phức hợp. Bọn họ cần đề xuất xem xét bao gồm chiều sâu thực trạng xã hội, bắt buộc thờ ơ tuyệt qui kết giản đơn. Phương diện khác, cũng cần phải nhìn nhận, khuyến khích mặt tích cực và lành mạnh của một vài tôn giáo sống Tây Nguyên, nhắm đến mục tiêu tầm thường trong cải tiến và phát triển kinh tế-xã hội.
Xem thêm:
Bốn là, có những cơ chế, chính sách đặc thù nhằm phát triển phượt văn hóa bản làng, phượt sinh thái, đưa việc giữ gìn và phát triển chắc chắn văn hóa Tây Nguyên, nhất là văn hóa cồng chiêng vào trong cuộc sống, để các giá trị văn hóa đặc sắc, nhiều chủng loại được phát huy cùng vững bền. đề xuất xây dựng các quy mô du lịch cộng đồng (homestay), gắn thêm phát triển du lịch với đồng bào những dân tộc Tây Nguyên để fan dân thật sự phát huy vai trò quản lý của mình trong vận động du lịch, vừa góp phần cải thiện đời sống đồ dùng chất, tinh thần, vừa nâng cấp ý thức bảo tồn, đẩy mạnh và quảng bá giá trị văn hóa vùng khu đất đại nghìn tới du khách trong và ngoài nước. Đây là giải pháp mang tính cải tiến vượt bậc để đẩy mạnh vai trò của văn hóa so với sự phát triển bền bỉ ở Tây Nguyên.