 | Giới thiệu | Nghiên cứu lý luận | Đào tạo - Bồi dưỡng | Thực tiễn | Nhân vật - Sự kiện | Diễn đàn | Quốc tế | Tin tức | Từ điển mở |
Trang chủBài nổi bậtNhững đặc thù của văn hóa Việt Nam
(LLCT) - Văn hóa, đặc trưng của văn hóa không cần là phạm trù bất biến, mà luôn luôn vận động, cải tiến và phát triển cùng với sự biến hóa của điều kiện tự nhiên và thoải mái và sự trở nên tân tiến của làng hội chủng loại người. Trong bối cảnh hội nhập khu vực và trái đất hóa cùng với sự tác động và nảy sinh của những yếu tố bên phía ngoài và nội tại buôn bản hội Việt Nam, sự xung bỗng dưng về hệ cực hiếm giữa văn hóa nông nghiệp - nông thôn truyền thống cuội nguồn với văn hóa truyền thống công nghiệp - đô thị văn minh vẫn tiếp diễn. Những chiến thuật phát triển văn hóa, nhỏ người vn trong lúc này và tương lai nhằm mục đích gìn duy trì và trở nên tân tiến 5 đặc thù cơ phiên bản của văn hóa việt nam ngày càng hoàn thành hơn.
Bạn đang xem: Nét đặc trưng của văn hóa việt nam
1. Đặc trưng của văn hóa
Văn hóa luôn mang nhì hàm nghĩa tĩnh cùng động. Xét từ góc nhìn tĩnh, ở trong tính thực chất nhất của văn hóa truyền thống là tính “nội nguyên”(1), tức chỉ tại sao nội tại, hầu hết phát sinh vào nội cỗ văn hóa. Ko kể ra, văn hóa còn tồn tại tính giáo dục, thuộc tính căn phiên bản và nổi bật, có chức năng làm mang lại sự cải tiến và phát triển của tài chính và văn hóa có mối quan hệ nội tại thoải mái và tự nhiên và sâu sắc.
Ở Trung Quốc, tự thời cổ đại, văn hóa được coi là “văn tự với giáo hóa”. Ở phương Tây, trường đoản cú “văn hóa”(Culture) xuất phát điểm từ tiếng Latinh, nghĩa cội là trồng trọt, nuôi dưỡng, luyện tập, khai khẩn, khai phát. Do thế, sinh sống phương Đông xuất xắc phương Tây, văn hóa truyền thống đều hình tượng cho buổi giao lưu của loài tín đồ và phần đa coi trọng nghĩa từ bỏ nguyên của văn hóa truyền thống là mang ý nghĩa giáo dục. Tính giáo dục đào tạo của văn hóa truyền thống được biểu đạt chủ yếu thông qua sự kế thừa và truyền bá. Văn hóa là sự ngưng tụ học thức và năng lực của loại người, truyền bá, kế thừa, học tập cho nhau từ đời này tạ thế khác.
Xét từ góc độ động, thuộc tính thực chất và công năng của văn hóa truyền thống thể hiện trước hết là sinh sống tính thực tế của văn hóa. Trong thành phầm Phê phán kinh tế tài chính chính trị học, C.Mác viết: “Giới tự nhiên và thoải mái không thể trí tuệ sáng tạo ra bất kỳ máy móc, đầu máy, điện thoại, sản phẩm công nghệ dệt auto v.v.. Toàn bộ những cái này đều là sản vật bởi nền công nghiệp của loại người trí tuệ sáng tạo ra. Sự thay đổi vật chất của thoải mái và tự nhiên là vì chưng ý chí của loài fan chế ngự tự nhiên và thoải mái hoặc cỗ máy hoạt đụng của chủng loại người tinh chỉnh giới trường đoản cú nhiên. Tất cả những điều này đều vày trí tuệ và bàn tay con fan sáng làm cho và nó hầu hết là trí lực của vật dụng hóa”(2). Chỗ thâm thúy nhất trong quan tiền điểm văn hóa truyền thống của C.Mác trình bày trong việc tác giả đã điều tra thuộc tính thực chất và công suất của văn hóa từ vận động thực tiễn của con fan hiện thực. Trong vô số nhiều tác phẩm về triết học, kinh tế tài chính học của C.Mác, bọn họ được biết rằng, những người tham gia vào lĩnh vực chuyển động văn hóa và sáng tạo văn hóa chưa hẳn là đông đảo con người trừu tượng nhưng mà là phần đông con fan lịch sử, phần đa con tín đồ hiện thực, con người cụ thể, con fan thực tiễn, con tín đồ xã hội. Tính trong thực tiễn của văn hóa chính là “nhân hóa”. Con người là tác giả sáng tạo văn hóa, là công ty của thừa trình vận động lịch sử văn hóa.
C.Mác chỉ rõ, mọi chuyển động văn hóa của loài tín đồ trước không còn thuộc về lao động vật hoang dã chất cảm tính, tôn giáo, gia đình, bên nước, qui định pháp, đạo đức, khoa học, nghệ thuật v.v.. Những là phương thức đặc thù của sản xuất, rộng nữa, còn thực sự đưa ra phối quy luật thông dụng của sản xuất. Như vậy, lao động, thực tiễn v.v.. Những chuyển động tự giác gồm ý thức, có mục tiêu của loài fan đã xác thực rõ “sự tồn tại loài” của con người, đó chính là nguồn gốc thực chất chân thực của con tín đồ và là nguồn gốc thực chất của văn hóa. Lao động chế tạo vật hóa học là hiệ tượng cơ bạn dạng của hoạt động thực tiễn của loại người. Trong quá trình đó, con bạn phải phụ thuộc tự nhiên, chịu sự chế cầu của yếu tố hoàn cảnh tự nhiên, khía cạnh khác, không hoàn thành chinh phục từ bỏ nhiên, tôn tạo tự nhiên, sáng chế tự nhiên bởi vì mục đích, yêu mong của chủ yếu loài người. Yếu tố tích cực và lành mạnh - sức cấp dưỡng xã hội - trong hoạt động thực tiễn của thêm vào vật chất không đông đảo là sáng tạo tự nhiên của con người (tức trái đất vật chất mà con người yêu cầu), cơ mà còn tạo nên tính đa dạng, phong phú và đa dạng của chính con người, mô tả trong quan hệ của con tín đồ với tự nhiên và thoải mái và xã hội. Ý nghĩa và cực hiếm chân thiết yếu của sản phẩm lao rượu cồn không các chỉ đáp ứng nhu mong ăn, mặc, ở, chuyển động của con fan để giữ mối liên hệ với việc tái thêm vào của bao gồm con người, nhiều hơn thể hiện tại những trí tuệ sáng tạo thiên bẩm, sự thông minh tài trí, sức mạnh, dũng khí, tình yêu, cảm hứng, kỹ năng, khiếp nghiệm, tri thức, sự giao lưu của tinh thần, những nụ cười và mỹ cảm nhưng con tín đồ từng phân phát huy, từng sáng tạo, từng giành được trong quy trình sản xuất. Bởi vì đó, chuyển động thực tiễn căn bản nhất của lao động loài người bao hàm cả những hoạt động sáng sinh sản văn hóa: sáng chế tự nhiên - xóm hội - bé người, những sáng tạo tinh hoa của thanh tao tinh thần trái đất như nghệ thuật, tôn giáo, triết học tập v.v.. Văn hóa truyền thống vốn có thực chất thực tiễn, nó quyết định công suất lịch sử làng mạc hội một cách cơ bạn dạng nhất, nó tham gia năng động, tự giác, sáng chế và tác động đến công năng bản chất của chuyển động kinh tế. Nằm trong tính tài chính và công năng của văn hóa là sự thể hiện triệu tập nhất tính thực tế của văn hóa.
Hoạt động lịch sử của buôn bản hội loài người tương xứng với bản chất thực tiễn của văn hóa, tạo cho nó đạt được những tính chất và công năng của lực lượng sản xuất. Vày vậy, văn hóa truyền thống có chức năng trực tiếp đến giới tự nhiên và bài toán xây dựng, phát triển kinh tế - làng mạc hội.
Với thực chất thực tiễn và công năng đối với hoạt động kinh tế, văn hóa là một lực lượng sản xuất, mô tả ở mọi điểm sau:
Một là, văn hóa truyền thống là một nhiều loại sức cung cấp đặc thù. Tính tính chất của nó thể hiện ở chỗ, văn hóa tác động và chế mong các hoạt động kinh tế một biện pháp tích cực, năng động bằng các hiệu năng tổng hợp những quan niệm, hành vi, với trên một mức độ tuyệt nhất định, đang trở thành lực lượng cấu thành nội tại của chuyển động kinh tế.
Lao động thêm vào của loài bạn gồm nhì dạng lớn: lao động vật chất và lao động tinh thần. Lao hễ tinh thần là một trong trong những chuyển động thực tiễn cơ bản và đặc trưng nhất của loại người. Trong thực tiễn lao động chế tạo của loài người là những hoạt động có ý thức, gồm mục đích, tức là sự thống duy nhất giữa lao động chân tay và lao động trí tuệ. Mọi vận động sản xuất của con người là phần đông hành vi được triển khai dưới sự đưa ra phối của bốn tưởng, ý thức, ý niệm trên cửa hàng những điều kiện khoa học và kỹ thuật độc nhất định. Và tất cả những điều trên ko thể bóc tách rời cơ sở văn hóa và bối cảnh văn hóa truyền thống nhất định. Với tứ cách là một mô thức đã định của ý niệm và hành vi, văn hóa truyền thống thẩm thấu cùng phát huy tính năng của nó một cách sâu sắc xuyên suốt toàn bộ quá trình lao động vật chất với lao động niềm tin của bé người.
Hai là, văn hóa truyền thống và sức cung ứng có mối quan hệ biện chứng. Lịch sử vẻ vang phát triển thôn hội đã minh chứng rằng, sức phân phối cùng một lúc giải quyết và xử lý được sự biến đổi vật chất giữa con tín đồ và sở hữu hình thái thứ hóa thâm nhập sâu vào quá trình biến hóa của lòng tin con người, bao che là hệ thống quan niệm, quý giá và các dạng thức, hành động của văn hóa, thúc đẩy văn hóa truyền thống phát triển, mở rộng. Bởi vì thế, văn hóa truyền thống và sức tiếp tế trong toàn cục thực tiễn thôn hội hầu hết là trong chuyển động kinh tế, chúng luôn thẩm thấu, thúc đẩy cho nhau và luôn luôn đạt được sự thống độc nhất nội tại. Xét từ quan điểm sức sản xuất lớn thì văn hóa truyền thống là sức sản xuất. Xét từ cách nhìn đại văn hóa truyền thống thì sức chế tạo cũng là văn hóa.
Từ mọi luận giải trên, những nhà nghiên cứu và phân tích về văn hóa trong và kế bên nước đã đúc kết thành nhiều đặc trưng của văn hóa, vào đó trông rất nổi bật bốn đặc trưng cơ bạn dạng sau:
Thứ nhất, tính hệ thống. Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị về văn hóa truyền thống vật chất, xã hội và tinh thần của cộng đồng người. Từ hồ hết thành tố căn bản này đã nảy sinh và bao gồm những tập hợp bé dại nhiều tầng bậc khác biệt tạo thành một toàn diện phức tạp, phong phú.
Thứ hai, tính giá bán trị. Văn hóa bao hàm các giá trị (giá trị vật chất và quý giá tinh thần) vươn lên là thước đo về cường độ nhân phiên bản của xã hội và con người. Trong lịch sử vẻ vang phát triển của nhân loại có giá trị của văn hóa truyền thống để vĩnh cửu và có giá trị của văn hóa truyền thống để phạt triển.
Thứ ba, tính lịch sử. Văn hóa bao giờ cũng được hình thành sang 1 quá trình cùng được tích lũy trải qua không ít thế hệ, là phần đa thành tựu do cộng đồng người trong quy trình tương tác với môi trường xung quanh tự nhiên - thôn hội trí tuệ sáng tạo và luôn nhắm đến sự hoàn thành xong để đạt mang đến tính giá bán trị.
Thứ tư, tính nhân sinh. Văn hóa truyền thống là hiện tượng thuộc về thôn hội loại người, gắn sát với chuyển động thực tiễn của nhỏ người, là đầy đủ giá trị vì một xã hội người trí tuệ sáng tạo ra, ở trong về nhỏ người, nghỉ ngơi trong con người và mang ý nghĩa người. Điều đó đến thấy, con người vừa là chủ thể của văn hóa, đồng thời là khách hàng thể của văn hóa, lại vừa là thành phầm văn hóa.
2. Điều kiện ra đời và những đặc thù cơ phiên bản của văn hóa truyền thống Việt Nam
Văn hóa vốn là một chuyển động thuộc quả đât người nói chung và cũng là đặc thù của mỗi xã hội người nói riêng. Nó là điều kiện tồn tại của từng một con người, mặt khác cũng là thành tích của từng tộc người và là cái để biệt lập giữa xã hội người này với xã hội người khác, là tấm “chứng minh thư” để xác định đậm chất ngầu của từng dân tộc trong xã hội nhân loại, là “tấm giấy thông hành” giúp các đất nước dân tộc cùng ngồi đàm phán, là thông điệp đưa các dân tộc xích lại gần nhau, là cơ sở, là nền tảng, là trụ cột, là sức mạnh quan trọng đối với sự phát triển chắc chắn của xã hội.
Văn hóa với tiềm lực, mức độ sống cùng thực lực rất dị của mình, biểu hiện và tỏ rõ sức mạnh tổng vừa lòng của đất nước.
Cội nguồn của không ít đặc điểm, quánh trưng văn hóa truyền thống dân tộc cố kỉnh nhiên nên tìm một trong những điều kiện lịch sử của dân tộc. Tuy vậy trước đó, với trong suốt quy trình lịch sử, phần đa điều kiện địa lý có ảnh hưởng đến phương thức canh tác, hình thái kinh tế tài chính - làng hội - chính trị. Văn hóa là sự việc trả lời, sự đối phó của xã hội cư dân trước đa số thành thức của đk địa lý - khí hậu và xã hội - lịch sử. Vì chưng vậy, lúc bàn đến nét lẻ tẻ - cái đặc thù của văn hóa Việt Nam, phải tìm tới cội nguồn của chính nó từ thời đại đá mới, thời đại phát sinh nông nghiệp trồng trọt và xã xóm, phải chăm chú đến phần đa điều kiện nền tảng gốc rễ địa lý và môi trường xung quanh thiên nhiên đang sản sinh bắt buộc những sệt trưng, đặc điểm văn hóa ấy. Xét về mặt thiên nhiên, văn hóa nước ta khởi thủy cùng thông thường trong quanh vùng Đông nam Á. Khởi thủy, không gian địa lý tự nhiên và thoải mái Đông nam giới Á bao hàm khu vực sông trường Giang kéo dãn về phương Nam, khoanh vùng phía nam giới dải Tần Lãnh và khu vực Atxam hiện tại. Môi trường xung quanh thiên nhiên tại chỗ này nảy sinh và phát triển văn hóa nông nghiệp & trồng trọt lúa nước.
Về phương diện nhân chủng, đến giữa thiên niên kỷ trước tiên trước Công nguyên, về cơ bản, vùng Bách Việt (Việt - Mường) là vùng phi Hoa, phi Ấn. Khi china bành trướng xuống giữ vực sông ngôi trường Giang, nước ta và trung quốc có sự khác biệt căn bản: việt nam là vùng châu Á gió mùa, trung hoa là vùng châu Á đại lục, vn là vùng nntt lúa nước, china là vùng nông nghiệp khô ( trồng kê, cao lương, lúa mạch) cùng vùng Bách Việt thu hẹp dần, chỉ từ lại nước ta - đại biểu tốt nhất còn còn sót lại của phức tạp Bách Việt ngày xưa, vĩnh cửu vừa với đặc điểm Dân tộc - nhà nước (Nation- Etat), vừa với đặc điểm Dân tộc - quần chúng (Nation - People). Từ đó mở ra trên thực tiễn những chiếc bất dị giữa nước ta và Trung Quốc(3).
Việt nam - Đông nam giới Á là vùng thiên nhiên phong phú, thống nhất nhưng đa dạng, vì đó, văn hóa phiên bản địa phong phú, đa dạng chủng loại trong sự thống nhất. Trào lưu lịch sử hào hùng cùng với câu hỏi tiếp thu các yếu tố ngoại sinh từ Ấn Độ, Trung Hoa, phương Tây, mọi nền văn hóa của vùng càng đa dạng và phong phú và càng có xu thế phủ mờ cái gốc - văn hóa bản thể, văn hóa nội sinh vào vùng.
Do đk tự nhiên, kinh tế - thôn hội và lịch sử dân tộc hình thành nước nhà dân tộc, văn hóa nước ta sớm gồm xu chũm giao lưu, hội nhập, tiếp biến, nhờ thế vn có nền văn hóa đa ngôn ngữ, giàu bạn dạng sắc. Nền hiện đại Đại Việt được xếp là một trong 34 nền văn minh thứ nhất của nhân loại. Các học giả thống độc nhất rằng, bạn dạng sắc văn hóa việt nam được tạo ra ở vùng lúa nước sông Hồng từ thời điểm cách đây hơn 4 nghìn năm, được trui rèn và khẳng định trong 2000 năm chống và đối thoại với trung hoa đã đầy đủ tầm cỡ để tiếp biến văn hóa thành công. Nhìn trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang hơn 400 năm tiếp biến chuyển văn hóa việt nam với châu mỹ dưới các hình thức, vừa tất cả cưỡng bức, vừa gồm đối thoại văn hóa, có thời điểm vừa kháng lại, vừa tiếp thu, tuy nhiên văn hóa việt nam vẫn vừa giữ được bản sắc dân tộc, vừa văn minh hóa.
Văn hóa việt nam có các nét mang tính đặc trưng phổ biển lớn của văn hóa truyền thống nói bình thường và bao gồm những đặc trưng riêng biệt, đặc thù. Những đặc thù cơ phiên bản riêng biệt này được hình thành, đúc kết, bảo lưu, phát triển từ điều kiện địa lý tự nhiên, định kỳ sử, chủ yếu trị - kinh tế tài chính - xóm hội của Việt Nam. Những học giả, nhà nghiên cứu và phân tích chuyên ngành nước ta học, văn hóa học, Văn hóa việt nam đã có tương đối nhiều ý kiến nhiều chiều về quánh trưng văn hóa truyền thống Việt Nam, tạo nên bức tranh phong phú, các màu sắc, đôi khi là tương phản, nhưng lại tổng vừa lòng lại, văn hóa việt nam có rất nhiều nét chung tương đối khái quát, bộc lộ ở 5 đặc trưng sau:
Một là, tính cộng đồng làng xã, trình bày rõ nghỉ ngơi 6 phẩm chất: Tính đoàn kết, góp đỡ; Tính đàn thương người; Tính dân chủ, xã xã; Tính trang trọng diện; tình thương quê hương, làng mạc xóm; Lòng biết ơn. Sát bên những phẩm hóa học tốt, tính cộng đồng làng làng cũng nhằm lại nhiều tật xấu vào văn hóa: Thói dựa dẫm; Thói cào bằng, chụp mũ; dịch sĩ diện, háo danh; căn bệnh thành tích; bệnh phong trào; Bệnh vẻ ngoài v.v..
Hai là, tính trọng âm.Bảy phẩm chất xuất sắc được biểu thị trong tính trọng âm là: Tính ưa ổn định định; Tính hiền đức hòa, bao dung; Tính trọng tình, đa cảm; Thiên phía thơ ca; Sức chịu đựng, nhẫn nhịn; Lòng hiếu khách. Cạnh bên đó, tính trọng âm cũng là mảnh đất nền hình thành những căn bệnh xấu như: căn bệnh thụ động, khép kín; bệnh dịch lề mề, đủng đỉnh chạp; căn bệnh tủn mủn, thiếu hụt tầm nhìn; căn bệnh sùng ngoại v.v..
Ba là, tính ưa hài hòa, thể hiện nay ở tư phẩm chất: Tính mực thước; Tính ung dung; Tính vui vẻ, lạc quan; Tính thực tế. Tuy nhiên, tính ưa hợp lý cũng khiến mặt hạn chế, như: bệnh dịch đại khái, xuề xòa; dịch dĩ hòa vi quý; bệnh trung bình nhà nghĩa; dịch nước đôi, thiếu quyết đoán...
Bốn là, tính kết hợp, diễn đạt ở nhị khả năng: kỹ năng bao quát tốt; khả năng quan hệ tốt. Mặt trái của tính phối kết hợp này cũng tạo thành những hậu quả xấu như: Thói hời hợt, thiếu sâu sắc; bệnh sống bằng quan hệ…
Năm là, tính linh hoạt. Bộc lộ của tính linh hoạt được thể hiện ở cả hai phẩm hóa học tốt: khả năng thích nghi cao; Tính sáng sủa tạo. Tính linh hoạt thỉnh thoảng cũng dẫn mang đến hậu trái xấu như: Thói tùy tiện, cẩu thả; bệnh dịch thiếu ý thức pháp luật…
Tổng thích hợp 5 đặc thù cơ bản của văn hóa nước ta ta thấy phẩm chất, cực hiếm cốt lõi tốt nhất có thể là lòng yêu nước; tinh thần dân tộc; lòng nhân ái, yêu mến người; tính xã hội làng xã; tính tinh tế.
Đặc trưng 1: Tính cộng đồng làng xã nên chuyển thành Tính xã hội xã hội.
Đặc trưng 2: Tính trọng âm với Đặc trưng 3: Tính ưa hài hòa phải chuyển thành Tính hài hòa thiên về dương tính.
Đặc trưng 4: Tính kết hợp buộc phải chuyển thành Tác phong công nghiệp.
Đặc trưng 5: Tính linh hoạt nên chuyển thành Tính linh hoạt trong nguyên tắc(4).
Hiện tại cùng tương lai sẽ còn những nhà khoa học quan tâm phân tích vấn đề này. Những lời khuyên của họ sẽ được thực tiễn cuộc sống đời thường kiểm nghiệm, gạn lọc nhằm giao hàng mục đích cừ khôi là xây đắp nền Văn hóa nước ta phát triển toàn diện, đào bới chân, thiện, mỹ, ngấm nhuần lòng tin dân tộc, nhân văn, dân nhà và khoa học. Xây dựng văn hóa truyền thống thực sự trở thành nền tảng gốc rễ tinh thần vững chắc của thôn hội, là sức mạnh nội sinh quan tiền trọng bảo vệ sự vạc triển bền chắc và bảo vệ vững dĩ nhiên Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
__________________
Bài đăng trên tạp chí Lý luận thiết yếu trị số 7-2015
(1) Nội nguyên (Endogenesis) là quan niệm trong sinh đồ vật học, vốn chỉ sự hình thành bên phía trong cơ thể tế bào sinh vật. Cửa hàng chúng tôi dùng khái niệm này để chỉ sự sinh ra và vận động bên phía trong của văn hóa, nền văn hóa.
(2) C.Mác: Phê phán tài chính chính trị học, t.3 (1857-1859), Nxb Nhân dân, 1963, tr.358.
Xem thêm:
(4) Xem nai lưng Ngọc Thêm (chủ biên): Một số vụ việc về hệ giá bán trị việt nam trong giai đoạn hiện tại, Nxb Đại học đất nước thành phố hồ nước Chí Minh, 2015, tr.56-77.